نظر علامه حلی در باره غیبت امام زمان

علامه حلی در کتاب کشف المراد در بحث و وجوب امامت، علت غیبت امام و نرسیدن ائمه به حکومت ظاهری را مردمی می‎داند که به وظیفه خود عمل نکرده‎اند.

کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد از مهم‌ترین کتب کلامی شیعه است. علامه حلی این کتاب را به عنوان شرح تجرید الاعتقاد خواجه نصیرالدین طوسی نگاشته است. این کتاب در شش مقصد تدوین شده است. مقصد اول در امور عامه است و مقصد دوم در جواهر و اعراض. در مقصد سوم به خداشناسی و اثبات صانع می‌پردازد. مقصد چهارم حول نبوت است و در مقصد پنجم مباحث امامت مطرح می‌شود. مقصد پایانی درباره معاد است.

در بحث وجوب امامت علامه حلی به توضیح جمله خواجه نصیر «و عدمه منا» می‌پردازد. این جمله ناظر به عدم ظهور همه شئون امامت در جامعه است که مصداق تام آن غیبت حضرت عجل الله تعالی فرجه الشریف است. در زیر، متن و ترجمه این فراز را که در کتاب کشف المراد است، مشاهده می‌کنید.

قال: ...وجوبه لطف و تصرفه لطف آخر و عدمه منا. اقول: ... والتحقیق ان نقول لطف الامامة یتم بامور. منها ما یجب علی الله تعالی و هو خلق الامام و تمکینه بالتصرف و العلم و النص علیه باسمه و نسبه و هذا فعله الله تعالی و منها ما یجب علی الامام و هو تحمله للامامة و قبوله لها و هذا قد فعله الامام و منها ما یجب علی الرعیة و هو مساعدته و النصرة له و قبول اوامره و امتثال قوله و هذا لم یفعله الرعیة فکان منع اللطف الکامل منهم لا من الله تعالی و لا من الامام.

می‌گوید[خواجه نصیر الدین طوسی] : ..وجوب امام لطف است و حکومت وی لطف دیگری است و نبود ایشان از ماست.

می‌گویم [علامه حلی]: ... و تحقیق در این باره این است که بگوئیم لطف امامت به چند امر محقق می‌شود:

یک: آن‌چه بر خدا واجب است و آن آفرینش امام و سپردن امکان تصرف و علم و تصریح کردن به نام و نسب امام است و خداوند چنین کرده است.

دو: آن‌چه بر امام واجب است و آن پذیرش امامت و انجام وظایف امامت است و امام چنین کرده است.

سه: آن‌چه بر مردم واجب است و آن کمک به امام و یاری وی و فرمان‌بری اوامرش و انجام دادن گفتارش و این کارهایی است که مردم نکرده‌اند و آن‌چه مانع از لطف کامل [حضور امام و حکومت وی] شده است عدم انجام وظایف مردم است و این غیبت از جانب خدا و امام نیست.

نویسنده مطلب: سیداکبر موسوی اعظم

گزارشگر: سیداکبر موسوی اعظم

خبرگزاری آینده روشن - 9 اسفند 1389 

شمس ولایت